„Jesteśmy gotowi usprawiedliwić głupie poglądy i złe decyzje, by nie stracić dobrego mniemania o sobie. A nade wszystko boimy się przyznać do błędów” – mówi profesor Elliot Aronson. W swojej nowej książce „Błądzą wszyscy (ale nie ja)” wybitny psycholog społeczny E. Aronson wraz z Carol Tavris pisze o popełnianiu przez nas błędów i o tym jak bardzo boimy się przyznać do tego, że popełniliśmy błąd. Odpowiada na pytania: Dlaczego ludzie uchylają się od odpowiedzialności, kiedy coś nie idzie po ich myśli? Dlaczego widzimy kłamstwa i błędy u innych, ale nie u siebie? Czy wszyscy jesteśmy kłamcami? Aronson i Tavris przyglądają się mechanizmom odpowiedzialnym za samo usprawiedliwianie błędów. Ich zadaniem „Kiedy popełniamy błąd, musimy złagodzić dysonans poznawczy, który zagraża naszemu poczuciu własnej wartości. Dlatego tworzymy fikcje, które uwalniają nas od odpowiedzialności, przywracają przekonanie o własnej inteligencji, moralności i słuszności – przekonanie, które często każe nam brnąć coraz głębiej w działania głupie, niemoralne i błędne.” Autorzy książki „Błądzą wszyscy (ale nie ja)” odwołują się do badań naukowych, przedstawiają wyjaśnienie zjawiska samooszukiwania – jego mechanizmów, szkodliwych skutków i sposobów, w jakie możemy się od niego uwolnić. Zdaniem Aronsona „ W naszej kulturze błędy kojarzą się z niekompetencją i głupotą. Nie dajemy sobie prawa, żeby je popełniać.” Dlatego też sami budujemy sobie więzienie, którego efektem jest błędofobia. „Zaczyna się od szkoły, w której dzieci nie mogą eksperymentować i się mylić. Nauczyciele są skoncentrowani na sprawdzaniu ich osiągnięć, co wzmaga lęk uczniów przed porażką. I nie dają im podstawowej wiedzy: jak uczyć się na błędach.” dodaje Aronson. Jego zdaniem człowiek, by się zmienić i dojrzeć powinien sobie uświadomić, że błąd to nieodłączny aspekt życia, który pozwala nam się rozwijać i dorastać. Powinien także, zdać sobie sprawę z tego, że błąd to nie człowiek oraz nauczyć się dystansu do swoich poczynań, nawet jeżeli wiemy o tym, że jesteśmy świetnymi rodzicami, warto czasem powiedzieć swoim dzieciom: – Przepraszam, popełniłem błąd. Aronson uważa, że „Ludzie chcą przejrzystości, a ponieważ wszyscy popełniamy błędy, ten, kto się do nich przyznaje, jest bardziej wiarygodny.” Dlatego jego zdaniem warto mieć dystans do siebie i własnych błędów. A co najważniejsze umieć się do nich przyznać. Po to by się uwolnić z sieci kłamstw i pozorów i zacząć żyć prawdziwie. Autorzy koncentrują się na racjonalizacjach w wymiarze sprawiedliwości, polityce, małżeństwie i życiu codziennym, wyczerpująco opisując to zjawisko i wskazując, jakie mechanizmy leżą u podłoża tego procesu. Zachęcają do odbycia pasjonującej podróży w świat błędnych decyzji i ich skutków dla naszego obrazu samych siebie. Aronson w swojej książce przytacza przypadki godne uwagi i zainteresowania naukowca Thomasa Edisona, który powiedział swojemu asystentowi, który nie mógł przeboleć 10 tysięcy nieudanych eksperymentów przed wynalezieniem pierwszej żarówki: „Nie poniosłem porażki. Udało mi się wynaleźć dziesięć tysięcy elementów, które nie działają“. Zachęcam do przeczytania nowej książki prof. Aronsona. Ponieważ jest ona napisana bardzo przystępnym językiem, zawiera liczne przykłady z historii i życia. Stąd jest praktyczna i życiowa. Ponadto mówi o sprawach dla nas nie zwykle istotnych i kluczowych w naszym rozwoju. Profesor Elliot Aronson - psycholog amerykański urodził się w 1932 r. Jest jednym z najsłynniejszych psychologów społecznych. Znany z przeprowadzenia eksperymentu tzw. klasy z puzzli. Wykładowca na amerykańskich uniwersytetach, m.in. Harvarda i Minnesota. Autor wielu cenionych książek, część z nich ukazała się także w języku polskim, m.in.: „Psychologia społeczna – serce i umysł” (wspólnie z Robinem M. Akertem i Timothym D. Wilsonem), „Kontrola naszych myśli i uczuć” (wspólnie z Grażyną Wieczorkowską), „Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie perswazji na co dzień” i ostatnio (wraz z Carol Tavris) „Błądzą wszyscy (ale nie ja)”.