Wszyscy dzisiaj narzekamy na władzę. Na rządy, jakie są nad nami sprawowane. Ale cóż się dziwić, skoro sami wybraliśmy taki parlament i takiego prezydenta. Musimy ponosić konsekwencje swoich czynów. „Władza jest zła, nieodpowiednia, przynosi wstyd państwu” – słyszę opinie ludzi młodych, jak i starszych. Szczególnie tych, zamieszkujących zachodnią część Polski, którzy bardziej w wyborach poparli Platformę Obywatelską.
Jednak, co to jest władza i jakie jest jej zadanie? I dlaczego my na tę władzę tak narzekamy?
Władza - to stosunek zachodzący między jednostkami lub grupami, w którym jedna ze stron tego stosunku ma możliwość w sposób trwały i uprawniony narzucania własnej woli drugiej stronie, nawet pomimo jej oporu, tak pojęte stosunki władzy występują w każdej grupie społecznej, w której ktoś wydaje polecenia, a ktoś inny je wykonuje.
Zgodnie z klasycznym podziałem władzy według Monteskiusza (XVIII wiek) rozróżniamy władzę:
- ustawodawczą (sejm, senat)
- wykonawcza (rząd, prezydent)
- sądownicza (sądy)
Przy czym one muszą być niezależne jedna od drugiej, a nawet autonomiczne.
Musimy się podporządkowywać ludziom rządzącym, nawet, jeśli ich czyny nam się nie podobają.
Na szczęście, nie jesteśmy na aż tak straconej pozycji, jakby mogło się wydawać.
Rzeczpospolita jest „demokratycznym państwem prawnym”. Oznacza to nie tylko demokratyczną formę rządów, ale również określone prawem uprawnienia władzy i jej odpowiednie relacje z obywatelami. W naszym państwie władza nigdy nie może być absolutna. Dlatego mamy konstytucję, ustawy oraz inne dokumenty prawne określające, jakie obywatel ma prawa i obowiązki, ale co najważniejsze, jakie zadania mają poszczególne organy władzy i jak mają służyć obywatelom.
Uprawnienia te nie są ani za duże, ani za małe, tylko dokładnie takie, jakie są niezbędne do wykonania przez władzę zadań.
Władza nie może być ani za duża – ponieważ, byłyby stosowane rządy dyktatorskie, ani za mała – gdyż nie można by efektownie działać.
Czym się różnią obowiązki obywatela od obowiązków władzy?
Otóż, przede wszystkim obywatel może czynić wszystko, co nie jest prawnie zabronione, natomiast władza jedynie to, co prawo jej nakazuje. Tutaj nasuwa nam się pojęcie „władza nieuprawniona” – następuje ona wtedy, gdy załóżmy jakiś urzędnik przekracza swoje kompetencje, czyli kiedy jego działania nie mają podstawy prawnej.