Wyjątkowy okres w roku
Przełom października i listopada to okres, w którym wyjątkowo często wspomina się o śmierci - 31 października mieszkańcy Ameryki Północnej i Wielkiej Brytanii obchodzą groteskowe święto Halloween, natomiast Polacy 1 i 2 listopada celebrują kolejno uroczystość Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny. Przed wiekami, jeszcze w czasach pogańskich, na przełomie dziesiątego i jedenastego miesiąca Słowianie i Bałtowie odprawiali obrzędy Dziadów (źródło: Wikipedia.org). Myślę, że ten wyjątkowy okres w roku jest idealną okazją do tego, aby zastanowić się nad samą kwestią pamięci o zmarłych. A właściwie: nad jednym z poglądów dotyczących tej kwestii, który brzmi: “O zmarłych należy mówić albo dobrze, albo wcale”. Czy rzeczywiście jest tak, jak twierdzą zwolennicy zacytowanej opinii? Spróbujmy się zastanowić!


Ludzie są różni
Jak wiadomo, ludzie nie są identyczni: mają różne systemy wartości i postępują w rozmaity sposób. Jedni są dobrzy, uczciwi, sprawiedliwi, kochają swoją Ojczyznę, działają w taki sposób, aby nie przynosić szkody innym osobom, bezinteresownie pomagają bliźnim, niosą ulgę cierpiącym i pocieszenie zmartwionym. Inni są źli, działają na szkodę ludzi lub Ojczyzny, dopuszczają się niegodziwych czynów, przysparzają bliźnim zmartwień i problemów, sprawiają, że świat staje się coraz gorszym i straszniejszym miejscem. Jednakże obie grupy - ludzi prawych i nieprawych - łączy jedna, bardzo ważna i wyrazista cecha.


Dobrzy i źli zmarli
Otóż wszystkie te osoby, bez względu na stosunek do życia i otaczającej nas rzeczywistości, kiedyś umrą. Przestaną istnieć zarówno ci, którzy robili za życia coś dobrego, jak i ci, którzy postępowali w odwrotny sposób. Jeśli ktoś umrze jako człowiek prawy, to już nie będzie miał możliwości zejścia na złą drogę (pozostanie dobry na wieki wieków). Jeśli ktoś umrze jako człowiek nieprawy, to już nie zdąży się poprawić (pozostanie zły na wieki wieków). Co zostanie na Ziemi po dobrych i złych umarłych? Oczywiście, pamięć - wspomnienie u żywych. Niby nic odkrywczego, jednak na tym polu pojawia się pewien problem. Otóż znaczna część polskiego społeczeństwa uważa, że o osobach zmarłych należy mówić “albo dobrze, albo wcale”.