17 lat temu Polska podarowała Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie oryginalną bramę zabytkowego żydowskiego cmentarza w Tarnowie. Jest ona w tej chwili drugim pod względem wymiarów eksponatem we wspomnianym muzeum w USA. Pierwszym jest wagon, którym transportowano Żydów do obozów koncentracyjnych.




Obok bramy można zobaczyć w waszyngtońskim muzeum tabliczkę z informacją, iż jest ona darem polskim z Tarnowa i że przewieziono przez nią tysiące Żydów, którzy zostali następnie zamordowani przez Niemców w czasie drugiej wojny światowej.




Na miejscu oryginalnej bramy umieszczono jej replikę, wykonaną w tym samym tarnowskim zakładzie Biedrońskich, w którym przed wojną powstała pierwsza brama do żydowskiego cmentarza.


Jako że replika bramy wymagała prac renowacyjnych, sfinansował je w tym roku urząd marszałkowski. Tarnowski cmentarz żydowski należy do najlepiej zachowanych kirkutów w Polsce. Już niedługo rozpoczną się prace konserwatorskie przy murze okalającym jeden z najbardziej znanych grobów na tym cmentarzu żydowskim – cadyka cudotwórcy Arie Lejbusza Halbersztama, otoczonego szczególną czcią przez chasydów.


W Tarnowie kilka dni temu została wydana książka pod tytułem „Wspomnienia ocalone z ognia”, która zawiera świadectwa ludzi, pamiętających zagładę tarnowskich Żydów. Wspomnienia te zbierali między innymi uczniowie tarnowskich szkół. W książce znajdziemy na przykład zeznania niejakiego Josepha Muellera, niemieckiego żołnierza, który na własne oczy widział akcję mordowania Żydów.

 


Ponieważ w tym właśnie roku przypada 65. rocznica likwidacji tarnowskiego getta, pojawił się pomysł, aby zaznaczyć jego granice na planie miasta Tarnowa, w którym co drugi mieszkaniec przed wojną był Żydem.