Błąd co do znamion czynu zabronionego
Zgodnie z brzmieniem art. 10 § 1 KKS, nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto pozostaje w błędzie co do okoliczności stanowiącej jego znamię. Wyłączenie odpowiedzialności sprawcy zostało więc w tym przepisie ograniczone tylko do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego, czyli tzw. błąd co do faktu. Z zacytowanego przepisu wynikają więc dwie bardzo ważne informacje, a mianowicie, że wyłączenie odpowiedzialności w tym przypadku będzie miało miejsce tylko i wyłącznie w przypadku umyślnego działania sprawcy oraz, że błąd musi dotyczyć znamion danego czynu zabronionego, a nie jakiejkolwiek innej okoliczności. Przyjrzyjmy się tej sytuacji na przykładzie.
W myśl art. 54 § 1 KKS podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Znamieniem tego czynu jest więc nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania. Jeśli więc podatnik pozostaje w błędzie, iż nie jest zobowiązany do ujawnienia jakiegoś źródła dochodów, to nie będzie mu można przypisać umyślności przy popełnieniu tego czynu. Wyłączenie odpowiedzialności nie będzie tu jednak pełne, gdyż nadal będzie takiej osobie można przypisać winę nieumyślną.
Podkreślić jednak należy, że zgodnie z zasadą wyrażona na gruncie KKS, przestępstwo lub wykroczenie skarbowe można popełnić nieumyślnie tylko wówczas gdy przepisy KKS tak stanowią. Na marginesie należy zaznaczyć, że sytuacje takie będą niezwykle rzadkie.
Zgodnie natomiast z brzmieniem art. 10 § 2 KKS sprawca, który dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której ta łagodniejsza odpowiedzialność zależy, odpowiada na podstawie przepisu przewidującego łagodniejszą odpowiedzialność.
Jak już zostało powyżej zaznaczone, wyłączenie odpowiedzialności na podstawie tego przepisu będzie miało zastosowanie tylko i wyłącznie w przypadku jeżeli będziemy mieli do czynienia z błędem co do znamienia czynu zabronionego. Wyłączenie odpowiedzialności na podstawie tego przepisu nie będzie miało zastosowania np. do księgowej, która w wyniku błędu rachunkowego złożyła nieprawidłową deklarację.