Opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, dalej: ustawy o VAT). Przez dostawę towarów należy rozumieć - w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT - przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.
Z kolei świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT). Tyle dla przypomnienia.
WAŻNE

Należy uznać, że ustanowienie prawa odpłatnego użytkowania stanowi szeroko rozumiane świadczenie usług i jako takie podlega opodatkowaniu VAT. Elementem koniecznym do uznania danej czynności za dostawę towarów jest bowiem przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, które to prawo nie przysługuje przecież użytkownikowi

. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów jest natomiast świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT.
Z przytoczonych przepisów nie wynika zatem jednoznacznie, jak na podstawie ustawy o VAT powinno być kwalifikowane użytkowanie. Zgodnie z art. 244 § 1 k.c. użytkowanie jest prawem rzeczowym ograniczonym. Polega ono na obciążeniu rzeczy (ruchomej, nieruchomości albo prawa zbywalnego) prawem do jej używania i do pobierania

z niej pożytków (art. 252 k.c.). W wyniku ustanowienia użytkowania użytkownik nie uzyskuje natomiast prawa do rozporządzania rzeczą jak właściciel.
W szczególności należy wskazać, iż w myśl art. 254 k.c. prawo to nie może być zbyte. Nie jest to więc prawo zbliżone do prawa własności, tak jak np. użytkowanie wieczyste. Użytkownik wieczysty ma bowiem uprawnienia zbliżone do właściciela, m.in. może swoim prawem dysponować. Zakres tego prawa jest znacznie szerszy niż użytkowania z art. 252 k.c.
WAŻNE

Świadczenie usług polegające na ustanowieniu prawa użytkowania gruntu zbliżone jest do dzierżawy - różni się od niej jednak rzeczowym charakterem prawa. Dzierżawa to stosunek czysto obligacyjny, wiążący tylko strony umowy, natomiast użytkowanie, jako prawo rzeczowe, jest skuteczne także wobec osób trzecich (erga omnes). Jest to najważniejsza z różnic zachodzących pomiędzy oboma stosunkami prawnymi.
W istocie natomiast ekonomiczny sens obu tych praw jest podobny. Moim zdaniem mogą one więc zostać uznane za prawa lub usługi o podobnym charakterze. Podobny pogląd można znaleźć również w literaturze. J. Ignatowicz i K. Stefaniuk w podręczniku Prawo rzeczowe stwierdzają, że "prawo użytkowania jest zbliżone do niektórych innych praw cywilnych.