W wielu przypadkach podstawowym celem terapii odchudzającej jest modyfikacja przyzwyczajeń żywieniowych. Z jakiegoś powodu organizm osoby z nadmiarem kilogramów ma tendencję do gromadzenia tkanki tłuszczowej. Z punktu widzenia energetyki, gromadzenie tkanki tłuszczowej jest nieuzasadnione. Po co nosić ze sobą dodatkowe obciążenie, przecież każdy wykonywany z obciążeniem krok, to większy wydatek energetyczny. Dlaczego więc gromadzimy tkankę tłuszczową?
Wirtualny stan głodu
Jedynym uzasadnieniem dla takiej rozrzutności energetycznej jest pierwotny instynkt samozachowawczy. Organizm w toku ewolucji wykształcił mechanizm obronny, który w przypadku nadmiaru pożywienia gromadził zapasy na czas głodu. W dzisiejszym świecie, w krajach rozwiniętych, problem głodu praktycznie nie występuje. Żyjemy w świecie, w którym żywności jest w nadmiarze. Jednak, nieświadomie, często generujemy wirtualny stan głodu. Dla naszych organizmów jest nim na przykład długi odstęp między posiłkami, brak posiłku w sytuacji, kiedy jesteśmy aktywni np. podczas pracy w nocy czy wcześnie rano. Jeśli generujemy takie sygnały, nasz organizm uruchamia procedurę ratunkową – gromadzi zapasy. Świadomość tego mechanizmu powinna ułatwić wyeliminowanie głodzenia się z naszego życia. Nie jest to jednak takie proste. Kiedy przez wiele lat nie jadało się śniadań, trudno przełamać poranną niechęć do jedzenia. A zmiany, jeśli mają służyć trwałemu efektowi, muszą zostać wprowadzone na resztę życia. Powinien to być najważniejszy cel każdej kuracji odchudzającej. Temu służy motywacja do zmian, pogłębienie wiedzy z zakresu dietetyki, zdobycie umiejętności radzenia sobie z planowaniem i komponowaniem posiłków. Działania te nie wymagają interwencji farmakologicznej.
Paradoks odchudzania: brak jedzenia powoduje tycie
Jednak podczas chudnięcia zostaje wytworzony niestabilny stan energetyczny organizmu. Organizm jest głodzony. Tak jak opisano to powyżej, brak jedzenia jest bodźcem stymulującym przyrost wagi, dlatego po nieumiejętnym głodzeniu (bardzo restrykcyjne diety) często dochodzi do powstania efektu „jo-jo”. Inteligentna dieta polega na tym, aby nasz organizm nie zorientował się, że jest głodzony. Podstawowym sposobem takiego postepowania jest utrzymanie odpowiedniego deficytu energetycznego. Musi on być na tyle duży, by dać satysfakcjonujący efekt w postaci chudnięcia, jednocześnie będąc na tyle małym, aby organizm nie rozpoznał stanu głodu. Z wytworzeniem deficytu energetycznego wiąże się powstanie specyficznego stanu metabolicznego organizmu. Większe znaczenie dla zaopatrzenia energetycznego zaczynają mieć alternatywne do węglowodanów źródła energii – białko i tłuszcze. Tutaj zaczyna się rola suplementów diety. Można je podzielić na kilka klas.