Aleksander Smolar w przedostatnim numerze „Przekroju” trafnie skonstatował obecną sytuację: „Polska stała się zakładnikiem indywidualnych problemów psychologicznych prezydenta i premiera. To rzadki przypadek w historii”. Mówiąc łagodniej, rodzima polityka wewnętrzna i zewnętrzna w dużej mierze zależy od tego, którą nogą prezydent (w mniejszym zakresie) i (zwłaszcza) premier wstaną z łóżka. W rządach PiS nie ma miejsca na koncyliację, współpracę, nieodzowne wydawałoby się w demokracji chodzenie na kompromis. Nie podoba się – wynocha. Wierni hunwejbini trwają, a Ci, którzy chcieliby się zbuntować (jak Samoobrona i LPR) truchleją na samą myśl o ponownych wyborach, po których ich rola w parlamencie byłaby w najlepszym razie całkowicie zmarginalizowana.
Koalicjanci rozumieją zresztą swoją sytuację i usiłują się przypodobać udzielnemu władcy. Dobry przykład mieliśmy w ostatni weekend, gdy z obywatelskim donosem na Macierewicza wystąpił Andrzej Lepper, a wkrótce dołączył do niego Roman Giertych. Odkryli mianowicie w słynnym już raporcie o WSI kilka nieścisłości i liczyli choć na łaskawe spojrzenie premiera. Zamiast tego spotkało ich kolejne upokorzenie – Kaczyński zbagatelizował ich donos, jeszcze raz pokazując Samoobronie i Lidze miejsce w szeregu.

Założę się, że bracia Kaczyńscy żałują czasem, że rządzą państwem o ustroju demokratycznym. Mają konkretną wizję przemian, a demokracja mocno krępuje ruchy idealistom. Ich ambicje sięgają dalej, bo obaj są ludźmi o charakterze autorytarnym. Nie znoszą sprzeciwu, mają monopol na prawdę i alergicznie reagują na krytykę. Przebłyski prawdziwej twarzy, zwłaszcza premiera (bo prezydent z racji pełnionego urzędu siłą rzeczy usunął się w cień) widać, gdy czasem ponosi ich ułańska fantazja. Szkodniki, wykształciuchy, przestępcy - to tylko kilka inwektyw, których premier Kaczyński użył w ciągu kilku ostatnich miesięcy w stronę politycznych przeciwników. A kiedy mówił o tym, że mógłby sprawować władzę do 2047 żartował, ale gdzieś w głębi duszy pewnie kołacze mu takie pragnienie.

Symptomatycznym przykładem jest reakcja na krytykę. Premier jej nie znosi, niezależnie od tego, czy artykułuje ją „Organ prasowy”, opozycja, czy pseudośmieszny niemiecki satyryk porównujący jego aparycję do kartofla. Reaguje na nią z ogromną zaciekłością, stawiając na szali stosunki polsko-niemieckie, czy otwarcie pouczając dziennikarzy na konferencjach prasowych. Ostatnio wydawało się, że trochę stonował swe zapędy, nie wytrwał jednak długo w tej przemianie. Najpierw podczas debaty nad odwołaniem Andrzeja Leppera powiedział, że opozycja może mówić o nim co chce, podległa jej prasa może wylewać na niego kubły pomyj, a po nim spłynie to jak przysłowiowa woda po równie przysłowiowej kaczce (to nie cytat, tylko literackie wyjaśnienie kontekstu wypowiedzi – przyp. MP). Czyli jakby się uspokoił, jakby nabrał trochę dystansu do krytyki, która jest nieodłącznym przywilejem każdego demokratycznego państwa. Choć z drugiej strony wypadałoby zapytać, po co w takim razie opozycja, jeśli i tak będzie ignorowana? Wiadomo, rządzący nie zwykli słuchać tych siedzących po przeciwległej stronie trybuny sejmowej, jednak niejednokrotnie zdarzało się (o dziwo, nawet w Polsce), gdy konstruktywna krytyka mniejszości wpływa pozytywnie na projekty ustaw egzekwowane przez gabinet.