Wszystkie te grupy społeczne, mimo przysługujących im praw stosownych do statusu i pozycji, podlegały pewnym rygorom. W przypadku kupców takie rygory stanowiły wspólnoty zawodowe i gminy miejskie. Oczywiście rygory te były znacznie mniejsze w stosunku do kupca niż innych niższych warstw społecznych jak np. rzemieślnika czy rolnika, których wolność poruszania się była bardziej ograniczona.
O statusie kupca hanzeatyckiego można mówić dopiero od XII w., czyli od chwili powstania hanzy kupieckiej. Jako przykład ładu społecznego w mieście hanzeatyckim może służyć regulamin miasta Bremy, który mówi:

„Pierwsze miejsce należy się burmistrzowi, rajcom oraz ich żonom i dzieciom, jak też dalszej rodzinie. Drugie należy się najznamienitszym kupcom, piwowarom i innym obywatelom o podobnym stopniu zamożności. Trzecie zaś rzemieślnikom, żeglarzom i podobnie sytuowanym obywatelom. Czwarte miejsce zajmuje służba, rybacy i inni ludzie morza”

Burmistrzem i rajcami miejskimi mogli zostać tylko bogaci kupcy, pod pojęciem najznamienitszy kupiec rozumiani byli najzamożniejsi kupcy zajmujący się handlem dalekomorskim, którzy to np. na terenie Lubeki w 1500 r. osiągneli kapitał wielkości 40.000 marek, w Hamburgu nawet 46.000 marek.
Zyski zdobywano nie tylko z handlu ale i z udzielanych kredytów, udziałów w statkach, zdobyty majątek lokowano przeważnie w nieruchomościach, cennych przedmiotach lub przechowywano w gotówce.
Od XIII w. kupcy łączyli się w cechy kupieckie w celach głównie zawodowych, jak również np. religijnych czy społecznych.
Powstawały też związki rodzin patrycjuszowskich jako elity miejskiej, przykładem takowej było Bractwo św. Jerzego które powstały w Elblągu, Gdańsku i Toruniu.

Bardzo często, zwłaszcza w początkowym stadium rozwoju handlu, kupiec był również żeglarzem i właścicielem statku, którym podróżował.
Szybko rozwijający się handel dalekomorski motywował rozwój budownictwa okrętowego. Dominującym typem statku wówczas była hanzeatycka koga, która królowała na morzach Bałtyckim i Północnym od XII do XIV w.
Jej olbrzymie znaczenie było powierdzone faktem, że wiele miast takich jak np. Lubeka, Elbląg, Gdańsk umieszczało wizerunek kogi na pieczęciach miejskich.
Koga była najpotężniejszym statkiem handlowym a także wojennym, dopiero na początku XV w. pojawiły sie nowe rodzaje statków hanzeatyckich z wielkimi ładowniami przystosowanymi do przewozu dużych ładunków zboża, zwanych holkami.