Powyżej w bardzo dużym skrócie przedstawiłem ewolucję prowadzącą do powstania nowoczesnego państwa narodowego, warto jednak wspomnieć jeszcze o kliku sprawach. Po pierwsze I wojna światowa wybuchła przede wszystkim dlatego, że stare status quo, reprezentowane prze ustalania Kongresu Wiedeńskiego nie było już w stanie utrzymywać w ryzach wielkich mas ludności podporządkowanych silniejszym europejskim państwom. Dzięki wzrostowi świadomości narodowej, wśród poszczególnych ludów stare imperia lęgły w gruzach i dzięki temu m.in. Polska odzyskała niepodległość. Kolejna sprawa o której z kolei pisze Scruton dotyczy samego znaczenia religii, ale zanim przejdę do tego wątku należy najpierw skupić się na tym co zawdzięczamy starożytnej Grecji starożytnemu Rzymowi.

Grecja ze swoją filozofią polityczną oraz praktyką rządów demokratycznych (nie w dzisiejszym tego słowa znaczeniu) była kolebką wolnomyślicielstwa, mimo że na terenie Grecji nie wykształciło się państwo, a jedynie państwo miasto zwane polis, nie ma to tutaj większego znaczenia, bowiem sama polis była de facto własnością obywateli biorących udział w regularnie organizowanych głosowaniach, była wspólnotą równych, wspólnotą polityczną. Z kolei Rzym z uwagi na swoje imperialistyczne ambicje nie mógł trwać na wzór małego samorządnego greckiego państwa miasta, rzymskie podboje, sprawiły że rzesze różnych ludów znalazły się na przestrzeni wieków pod panowaniem jednego organizmu politycznego. Rzym rozciągał swoją jurysdykcję terytorialną tak daleko jak tylko udało się zajść rzymskim legionom, podbitym ludom dawał nie tylko prawo, regulujące jedynie sprawy ogólne ale dawał tez dużą swobodę decydowania w sprawach lokalnych, chyba nie popełnię błędu jeśli nazwę Rzym państwem federalistycznym. Chociaż zakres obywatelstwa rzymskiego był ograniczony i samym tytułem obywatela mogli się poszczycić co najwyżej bogaci patrycjusze i sprzymierzeńcy Rzymu to wciąż mieliśmy do czynienia ze wspólnotą polityczną z tą jednak różnicą, ze bardzo ograniczoną.

Piszę tak dużo o zachodniej cywilizacji bo chciałem nakreślić najważniejsze i pierwotne różnice między cywilizacją Zachodu, a cywilizacją islamu (i dlatego, że mam jeszcze Marlboro). Mimo tego, że greckie korzenie i rzymska tradycja zarządzania państwem nie przetrwały w późniejszych czasach, to i tak wywarły dojmujący wpływ na każdy europejski kraj. Po upadku Zachodniego Cesarstwa jedyną silą spajającą młode organizmy państwowe była religia chrześcijańska, ludzie zamieszkujący te tereny często brutalnie byli nawracani na nową wiarę, ale ich lojalność była lojalnością stricte plemienną, mimo kształtowania się większych społeczności ludzie z trudem identyfikowali się z rządzącymi nie wspominając już o rozbiciu terytorialnym ówczesnych ziem. Same krucjaty mogły dojść do skutku właśnie dzięki wspólnej religii, która pod jednym sztandarem jednoczyła ludzi pochodzących z różnych państw. Poza tym władcy już od samego początku starali się uniezależnić d władzy Kościoła, walka o rząd dusz została w końcu wygrana prze państwo. Ale….rozdział państwa od Kościoła, był już sygnalizowany w samej Biblii, kiedy Jezus mówił o oddaniu Cesarzowi tego co cesarskie. a Bogu tego co boskie. Świadomość Europejczyków ewoluowała i nie licząc kilku najciemniejszych wieków gdzie starano się podporządkować naukę religii, wciąż rosła i rozwijała się. Już w V wieku papież Gelazy medytował nad rozdziałem państwa od kościoła, a wszyscy wybitni filozofowie chrześcijańscy na czele ze św., Augustynem, a skończywszy na Mikołaju z Kuzy podkreślali ze do poznania jedynego Boga potrzebny jest również rozum.